H καρδιά ενως συστήματος αναπαραγωγής μουσικής (και οχι ήχου) ειναι η πηγή και αν κάνουμε ενα βήμα μπροστά απο την δισκοθήκη μας θα βρούμε ενα DAC ή ακόμα καλύτερα για τους "αναλογικούς" τύπους μια κεφαλή επάνω σε ενα βραχίονα πικάπ.
Οι κεφαλές της ανώτερης κατηγορίας, σε τιμή και ήχο, είναι σχεδόν αποκλειστικά κεφάλες κινητού πηνίου, η εξέλιξη των οποίων είχε μπει στον πάγο για περίπου είκοσι χρόνια, όσο μεσουρανούσε το ασημί δισκάκι. Η ζήτηση όμως σήμερα για φυσικό ήχο, για αναλογικό ήχο είναι τεράστια και οι σχεδιαστές κεφαλών πικάπ έχουν και πάλι πέσει με τα μούτρα στην δουλειά, προσπαθώντας να δημιουργήσουν αρτιότερα σχέδια. Ένας απο τους πλέον καταξιωμένους είναι ο Ιάπωνας Hisayoshi Nakatsuka της ΖΥΧ, με βιογραφικό απο τα πλέον εντυπωσιακά της αγοράς αφού εχει «φοιτήσει» στην Kenwood-Trio, έχει σχεδιάσει κλασσικές κεφαλές όπως η MC-20 για την Ortofon και εν τέλη εργάστηκε στην κορυφαία εταιρία κοπής διαμαντιών, την Namiki. Απο το 1986 δραστηριοποιείτε αυτόνομα έχοντας κάτω απο την ζώνη του δεκάδες σχέδια και πάνω απο 150 πατέντες.
Οι πρώτες μου εμπειρίες με την ZYX ήταν σε εκθέσεις και συστήματα φίλων, είχα παρατηρήσει ότι οι κεφαλές αυτές πλησίαζαν πάρα πολύ κοντά στο ιδανικό μου άκουσμα. Το ψηφιακό είχε ανεβάσει πολύ τον πήχη στις απαιτήσεις όλων μας με το ταχύτατο και στακάτο χαμηλό, τον πρακτικά ανύπαρκτο θόρυβο αλλά και τον ιδανικό διαχωρισμό καναλιών. Μια κεφαλή νέας γενιάς θα έπρεπε να έχει αυτά τα χαρακτηριστικά διατηρώντας όμως αναλλοίωτες τις αρετές του βινυλίου, την αξεπέραστη μουσικότητα στις μεσαίες και ψηλές συχνότητες, την ροή και την μεγάλη σκηνή.
Έτσι φτάσαμε στην ZYX 1000 Airy 3, την μέχρι πρότινος αγαπημένη μου κεφαλή και σημείο αναφοράς του συστήματος. Η «χιλιάρα» τα είχε όλα. Συνέβη όμως το εξής, όταν ο Χρήστος παρέλαβε την ομόσταυλη ΖΥΧ100 Yatra II ανακαλύψαμε οτι ο ήχος της ήταν ελαφρώς υποδεέστερος απο την 1000. Λίγο πιο στρογγυλεμένος στα άκρα, το χαμηλό δεν ηταν τόσο γρήγορο και οι ψηλές παρουσίαζαν ενα ελαφρύ roll off σε απαιτητικά περάσματα. Τι το περίεργο θα αναρωτηθεί κανείς, η Yatra II κοστίζει σαφώς λιγότερο απο την 1000 Airy 3. Και όμως τα τεχνικά χαρακτηριστικά τους είναι πρακτικά ολόιδια.
Technicalities
Με εξαίρεση την εισαγωγική ΖΥΧ 50 Bloom-3 όλες οι υπόλοιπες ΖΥΧ έχουν ίδια έξοδο στα 0.24 ή 0.48mV, ίδιο cantilever και micro ridge diamond tip, ίδιες επιλογές στα πηνία (απο χαλκό, ασήμι ή χρυσό, το άρθρο αναφέρεται στην 0.24mV 6Ν Copper), την ίδια αντίσταση εξόδου, το ίδιο βάρος ανάγνωσης, διαχωρισμό καναλιών, συχνοτική έκταση και πανομοιότυπη ικανότητα ανάγνωσης. Το μόνο που αλλάζει είναι η τιμή.
The catch (kapoio lako exei h fava)
Η μάλλον η τιμή και ο ήχος, πληρώνεις περισσότερα και παίρνεις κάτι παραπάνω σε ήχο. Τουλάχιστον αυτό μας είχαν δείξει οι ακροάσεις. Το γιατί παραμένει μυστήριο αλλά το σίγουρο ήταν οτι τα εξτρά χρήματα έδιναν κάτι περισσότερο.
Ο Nakatsuka παρουσίασε μια μικρή αναβάθμιση πριν λίγους μήνες, πέρασε από cantilever βορίου σε cantilever άνθρακα και αποφάσισα να κάνω το μεγάλο βήμα, να δώσω την χιλιάρα μου για μια 4D Ultimate. Ένα μοντέλο πιο πάνω στην σκάλα της ΖΥΧ και με την νέα τεχνολογία στο στέλεχος. Την στιγμή της παραγγελιάς κάνεις δεν είχε ακούσει την ολόφρεσκη 4D, ούτε δημοσιογράφος, ούτε εισαγωγέας, οπότε η αγορά έγινε με γνώμονα την εμπιστοσύνη μου στον συγκεκριμένο οίκο. Κράταγα τα δάχτυλα μου σταυρωμένα ελπίζοντας να ανακαλύψω μια ουσιαστική βελτίωση επι της Airy3, μια βελτίωση που να δικαιολογούσε την οικονομική διαφορά.
Ο Μύθος
Λένε λοιπόν ότι μια κεφαλή θέλει 50 ώρες για να δείξει τι αξίζει. Μύθος.
Την πρώτη στιγμή που η βελόνα ακουμπάει το αυλάκι του παρθενικού της δίσκου καταλαβαίνεις αν έκανες καλή αγορά. Αν σου αρέσει αυτό που ακούς πέτυχες διάνα, μετά απο κάποιες ώρες θα βελτιωθεί και λίγο. Αν δεν σου αρέσει το πρώτο πέρασμα ούτε 50 ούτε 100 ώρες θα αλλάξουν τόσο ριζικά τον χαρακτήρα του νέου αποκτήματος.
Η 4D μου άρεσε. Πολύ!
Μου άρεσε το περιτύλιγμα του κουτιού απο παραδοσιακό μετάξι, όπως και με την 1000 Airy 3 σε βάζει λιγο στο πνεύμα της Ιαπωνικής παράδοσης.
Μου άρεσε και προφανώς συνεχίζει να μου αρέσει μετά απο 30 ώρες παιξίματος και το μουσικό αποτέλεσμα. Οχι μόνο, κατάλαβα εξ αρχής οτι ήταν και ουσιαστική αναβάθμιση σε σχέση με την 1000. Ο χαρακτήρας είναι πρακτικά ο ίδιος, έχει την ταχύτητα, την λεπτομέρεια και τον διαχωρισμό καναλιών που απαιτώ για το αναλογικό μου. Ο θόρυβος κατά την ανάγνωση παραμένει χαμηλός, το tracking ικανοποιητικό. Αυτό που αλλάζει και είναι εξ αρχής εμφανές είναι ο όγκος. Στο χαμηλό γίνετε άμεσα αντιληπτό οτι υπάρχει πιο πολύ "κρέας", το ίδιο και σε μεσαίες, ακόμα και στις ψηλές αλλά εκεί θέλει λίγο πιο προσεκτική ακρόαση. Υπάρχει όμως μια πληρότητα αρμονικών που πριν δεν είχα.
Αυτή η πληρότητα δημιουργεί και μια μεγαλύτερη συνοχή στο άκουσμα, η οποία με την σειρά της δίνει την αίσθηση καλύτερης ροής. Θα έλεγε κανείς οτι τα όργανα δένουν πιο καλά χωρίς όμως να χάνετε κάτι στον ολογραφικό σχεδιασμό της εικόνας και με την αίσθηση εύρους της σκηνής να είναι ίδια αν όχι ελάχιστα μεγαλύτερη.
Άξιζε λοιπόν η αναβάθμιση?
Εξαρτάται. Για έμενα μάλλον ναι, για το σύστημα μου δηλαδή. Ο βραχίονας με τον οποίο συνεργάζεται η 4D Ultimate είναι ο Kuzma 4point με καλωδίωση Apolon απο την Signal Projects. Phono stage το κλασσικό πια ASR Basis exclusive. Κορυφαία συνοδά για μια κορυφαία κεφαλή που έδωσε μια μικρή αναβάθμιση, απο αυτές που δυστυχώς πληρώνεις, ίσως παραπάνω απ'ότι θα ήθελες κατ’αντιστοιχία του τι πήρες αλλά που αναβάθμιση παραμένει. Αυτό είναι το παιχνίδι του high end.
ΖΥΧ 4D Ultimate MC cartridge
“REAL STEREO” Generator System
Cryogenic Treatment Temperature: -196 ℃ (-320оF)
Output Voltage 0.24mV (0.48mV) (3.54cm/sec, 1kHz)
Frequency Response 20 Hz - 20 kHz ±1dB 10 Hz - 100 kHz
Channel Separation > 30dB 〔 1kHz 〕
Channel Balance < 0.5dB 〔 1kHz 〕
Recommended Tracking Force 2.0gm 〔 20 ゜C-25 ゜C 〕
Tracking Force Range 1.7gm - 2.5gm
Trackability > 60μm /2.0gm
EQ Compliance horizontal 15×10-6cm/dyn vertical12×10-6cm/dyne
Internal Impedance 4.0 Ω (8.0 Ω)
Load Impedance > 100Ω
Coil Wire X type
S type 5N Silver φ 0.035mm
G type K24 Gold φ 0.035mm
6N Crystal Copper φ 0.035mm
Cantilever Material C-1000 Carbon φ0.30mm
Stylus Micro-Ridge Solid Diamond 0.1mm
Contact Radius, Life Time 3μm×60μm, 2000Hour/2.0gm
Output Terminals φ1.25mm gold plated〔EIA〕
Terminal Board Glass Epoxy Plate
Dimensions 16.8mm(W)×19.0mm(L)×x15.6mm(H)
Net Weight 4.1gm, 6.8gm(TB2), 8.0gm(SB2)
“REAL STEREO” Generator System
Cryogenic Treatment Temperature: -196 ℃ (-320оF)
Output Voltage 0.24mV (0.48mV) (3.54cm/sec, 1kHz)
Frequency Response 20 Hz - 20 kHz ±1dB 10 Hz - 100 kHz
Channel Separation > 30dB 〔 1kHz 〕
Channel Balance < 0.5dB 〔 1kHz 〕
Recommended Tracking Force 2.0gm 〔 20 ゜C-25 ゜C 〕
Tracking Force Range 1.7gm - 2.5gm
Trackability > 60μm /2.0gm
EQ Compliance horizontal 15×10-6cm/dyn vertical12×10-6cm/dyne
Internal Impedance 4.0 Ω (8.0 Ω)
Load Impedance > 100Ω
Coil Wire X type
S type 5N Silver φ 0.035mm
G type K24 Gold φ 0.035mm
6N Crystal Copper φ 0.035mm
Cantilever Material C-1000 Carbon φ0.30mm
Stylus Micro-Ridge Solid Diamond 0.1mm
Contact Radius, Life Time 3μm×60μm, 2000Hour/2.0gm
Output Terminals φ1.25mm gold plated〔EIA〕
Terminal Board Glass Epoxy Plate
Dimensions 16.8mm(W)×19.0mm(L)×x15.6mm(H)
Net Weight 4.1gm, 6.8gm(TB2), 8.0gm(SB2)
Κεφαλή δοκιμής η 4D Ultimate low output (0.24mV), 6N copper coils με βαρίδι tin base, loading στα 47Ohm και οχι πάνω από 100 όπως συστήνει η ΖΥΧ.
Πλήρες σύστημα δοκιμής εδώ.
ΥΓ: Δεν πιστεύω ότι θα αλλάξει κάτι αλλά θα επανέλθω σε κάποιες εβδομάδες με εντυπώσεις των 100 ωρών παιξίματος. Θα αργήσουν βέβαια γιατί ο χρόνος ειναι αυτός που είναι και το αναλογικό κοντέρ γράφει με αργούς ρυθμούς.